Voor iedereen die bang is om in het openbaar te spreken…
Kom uit je verstevigd fort en daal af…
“Doe het niet te goed”! riep mijn leraar Bart van Heel nog een aantal keren tijdens toneelles vorige week. En dat doet hij steevast. Om ons eraan te herinneren niet te veel in ons hoofd te zitten (en vooral te doen). Om open te blijven staan voor wat er gebeurt in de ruimte en open te blijven staan voor de andere spelers op het toneel.
En dit “open staan” is lastig als we te veel over zaken gaan nadenken en ons vervolgens gaan opsluiten in ons hoofd. Door het niet “te goed willen doen” creëren we ruimte voor onszelf en voor de buitenwereld en gaat het toneelspelen meer in een “flow”. Het spel en het spelen ontvouwt zich als vanzelf.
En dit geldt precies even zo voor presenteren. Wil je goed presenteren dan is het zaak om het niet te goed te willen doen. Natuurlijk dien je wel na te denken, maar niet op een manier dat je er door gepreoccupeerd wordt en je gaat afsluiten. Het is belangrijk om open te blijven naar jezelf en naar de buitenwereld. Hierin schuilt de ware kracht van presenteren.
Hoe kun je er nu voor zorgen dat je open blijft tijdens het presenteren als je erg zenuwachtig en bang bent? Dat je ruimte creëert voor jezelf? Dat je niet te gepreoccupeerd bent of blijft met je angst en zenuwen?
Zie beneden een paar concrete en praktisch handvaten van hoe je dit zou kunnen doen:
- Voel waar je focus (aandacht) ligt. Ben je je nog bewust van jezelf/lichaam en je omgeving? Zo niet, verbreed je focus. Door je focus te verbreden en hiermee te verleggen, haal je jezelf uit je hoofd en meer in het hier en nu. Dit kun je onder andere doen door je voor te stellen dat jij samen met het publiek in één grote bubbel zitten. Kortom: je aandacht/focus hangt niet als een wolk boven je hoofd, maar is zo breed, dat zowel jij als het publiek er gemakkelijk inpassen.Dit verbreden van je focus kun je ook doen door wat te gaan bewegen. Het continue stilstaan kan ons soms in een “freeze” stand doen belanden, als je erg zenuwachtig bent. Dit kan er juist voor zorgen dat je te veel in je hoofd blijft hangen, te afgesloten blijft. Door continue stil te staan en de “freeze stand” in stand te houden, vergroot je het letterlijk en figuurlijk ook het risico om in een tunnelvisie te belanden. Dan vernauw je je focus zo, dat je ineens niet meer op een simpel woord kan komen of even niet weet hoe je verder moet. Daarom, kom in beweging, zorg voor het letterlijk innemen van ruimte en verbreden van focus, want dit creëert vaak ook ruimte in de geest.
- Verander je interne focus. In plaats van een onderliggende focus; het moet perfect gaan. Wat de focus en zwaarte heel erg op jou alleen legt, jij moet het heel goed doen, naar “ik wil graag dat zij het begrijpen”. Dan verbreed je jouw focus meer naar het publiek en wordt het meer een gezamenlijk, gemeenschappelijk iets. (the big bubble, in plaats van die wolk boven je hoofd).
- Verbreed je focus, door bijvoorbeeld je zenuwen te accepteren. “So, what” ik voel dat ik een rode kop heb. “So what”, ik tril. Door in gevecht te gaan of je zenuwen op te willen oplossen, zorg je juist paradoxaal dat jouw zenuwen steeds meer ruimte in gaan nemen. “Wat een op jezelf fixerende, nauwe en afgesloten focus” in de hand werkt. Deze nauwe focus houdt jou afgesloten van goed kunnen presenteren en met jezelf en het publiek kunnen zijn. Door jouw zenuwen figuurlijk op de plank te zetten, ze mogen er zijn, het is ok. Heb je weer ruimte over om open te zijn voor jezelf en het publiek.
Bovenstaande 3 tips, klinken wellicht heel simpel en dat zijn ze ook. Tegelijkertijd is het toch knap lastig om deze tips in de “heat of the moment” toe te passen. En dat is heel begrijpelijk en normaal. (Dus, gun jezelf hier ook weer ruimte in.) Je hebt namelijk een flink portie lef nodig om de menselijke neiging in een spannende situatie (afsluiten, in hoofd schieten, preoccupatie met zenuwen) los te laten. En te kiezen voor een ander pad.
In plaats van naar boven te rennen en jezelf op te sluiten in het bovenste, donkerste torenkamertje van je verstevigd fort, vergt het moed om juist de torentrap naar beneden af te dalen, de slotgracht over te steken, om je heen te kijken naar de prachtige zee en eens lekker diep adem te halen.
Succes!