Hardop oefenen; het meest ondergewaardeerde en onbegrepen onderdeel van excellent presenteren.
Het is een van de onderdelen die je het beste kan helpen met je zenuwen. Het geeft vaak een enorme boost aan de kwaliteit en professionaliteit van je presentatie. Toch passen maar weinig mensen het goed toe of überhaupt toe.
Hoe komt dit toch? En wat is dan de goede manier?
Het grote probleem is dat meeste van ons in of/of denken. Of je leert het woord voor woord uit je hoofd. Of je hebt je slides doorgelopen en je denkt, dat gaat zo wel lukken. Ik hou het hierbij. En beide scenario’s geven je vaak niet wat je nodig hebt.
Lees in deze nieuwsbrief hoe je wel op de juiste manier hardop oefent, zodat je excellent en moeitelozer gaat presenteren.
Het probleem:
Het woord voor woord uit je hoofd leren kost heel veel tijd en je wordt er ook nog erg zenuwachtig van. Waarom? Het maakt je kwetsbaar. Als je 1 woord of verbindingszin vergeet, is de kans groot dat je presentatie bouwwerk in elkaar stort. Je staat met je mond vol tanden en je weet niet meer hoe verder te gaan.
Bovendien, komt het “uit het hoofd” presenteren vaak bestudeerd en automatisch over. Je zit te veel in je hoofd om woord voor woord “het goede” te zeggen. Dat komt het contact met je publiek niet ten goede. Je bent meer “uit je hoofd” aan het opzeggen in plaats van dat je een verhaal met je publiek deelt.
Het tegenovergestelde probleem:
Diegene die dit hebben meegemaakt, roepen vervolgens. Dat werkt niet bij mij, dus ik doe het voortaan helemaal spontaan. Dat wil vaak zeggen, slides maken, deze door te nemen al klikkend zonder een woord hardop te uiten. En het hierbij te laten.
Maar, ja dan merk je vervolgens dat je toch niet goed de punten kunt maken, je vaak naar woorden zoekt en veel “ehhhs” de revue passeren. Kortom: het is geen vloeiend verhaal en het komt daardoor aarzelend en minder professioneel over. Bovendien, word je daar ook tijdens het presenteren zenuwachtig en wiebelig van; je presentatie zelfvertrouwen groeit er niet van, zeg maar.
“Men realiseert zich niet dat er een essentiële en belangrijke schakel zit tussen informatie zien en lezen en het daadwerkelijk hardop goed overbrengen aan een publiek.”
Hoe doen die anderen dat dan, die zo vloeiend spontaan een verhaal houden? Waarom lukt dat mij nu niet, hoor ik vaak.
Omdat het om de balans gaat! Het gaat niet om woord voor woord uit je hoofd leren en het gaat ook niet om het geheel spontaan te doen.
Natuurlijk hangt het van de situatie af. Als jij al 15 jaar in jouw onderwerp zit en je geeft regelmatig presentaties. Dan hoef jij waarschijnlijk niet hardop te oefenen en geef je spontaan en moeiteloos een vloeiende presentatie weg.
Maar, is dat niet het geval en wil jij toch een professioneel, vloeiend verhaal houden, dan gaat het om het “hardop oefenen” op de juiste manier.
En wat is dan de juiste manier van hardop oefenen?
Die balans is dat je op segment niveau hardop oefent! Kortom niet woord voor woord. Maar, dat je hardop oefent of je de essentie van iedere segment of bouwsteen van jouw presentatie kunt verwoorden.
Dat betekent dat het iedere keer wat anders zal zijn en niet woord voor woord hetzelfde. Echter, de essentie dient wel te kloppen!
Het sprookje roodkapje bijvoorbeeld kan op duizend verschillende manieren verteld worden. En dat is helemaal prima. Als de volgorde en de essentie van iedere stap in het verhaal maar klopt als je vertelt. En hoe je dat precies dient te zeggen woord voor woord, dat mag je loslaten!
Zie beneden het mooie schema uit Nobbe en Mieras. Zij delen hier het mondeling overbrengen van informatie in 3 verschillende genres in; een speech, presentatie en talk. En een presentatie wordt, zoals je ziet in de eerste rij, op segment niveau voorbereid.
Ben je een politicus of zit je in de wetenschappelijk wereld en je presenteert op een congres, dan wordt er vaak gekozen voor het woord voor woord uitschrijven van de tekst en wordt “de speech” voorgelezen.
De reden is dat de politieke consequenties groot kunnen zijn, als je net iets verkeerd zegt. Of als je niet secuur je onderzoek uitlegt, kan dat ook gevolgen hebben voor je wetenschappelijke reputatie. Daarom wordt er gekozen voor het woord voor woord voorlezen, zodat de kans op “fouten” zo klein mogelijk is.
Echter een presentatie wordt op segment level voorbereid en ook zo geoefend!
Maar, wat betekent dit in de praktijk? Hoe doe je dit vervolgens?
Het betekent dat als je slides maakt, dat je deze eenvoudig houdt. Een plaatje een term, een zin. “Less is more”. En dat je met deze slides vervolgens hardop gaat oefenen. Of je maakt wat notities op een kaartje en je gaat hiermee oefenen (of een combinatie van beide).
Als je namelijk veel te veel op de slides zet, dan ga je deze lezen en raak je te vastgeklonken aan de slides. Je komt dan in de nieuwslezers groef terecht. Dan wordt het een “read along”, in plaats van een presentatie. Dat zijn de momenten dat het publiek afhaakt. Hier is geen sprake van balans.
Het is dus aan jou om te voelen. Ja, nu ben ik balans. Ik heb grip (de slides en notes), maar ik heb toch die losheid en flexibiliteit dat ik de slides voor het merendeel van de tijd kan loslaten en mijn verhaal kan delen. (10% slides, 90% delen).
Het gaat dus om hardop oefenen met de slides en de notes en dan voelen, ben ik er qua balans. Heb ik voldoende grip en losheid, flexibiliteit.
De luiken open:
Het kan ook heel goed, dat als je hardop oefent, dat je ineens merkt. He, dit werk niet goed. Ik moet de volgorde veranderen of er moet toch nog wat bij of juist wat weg (het is te “dense”). Dat is alleen maar goed. Want, juist door hardop te oefenen staan al je zintuigen aan en open je de luiken. Waardoor er nieuwe ingevingen opkomen, die niet naar boven waren gekomen, als je de tekst alleen in een PowerPoint zet. Je raakt op meerdere niveaus verbonden met je verhaal en nieuwe nuttige informatie komt dan als vanzelf naar boven drijven.
Dan kan je zeggen, ja maar dat kost veel tijd. Dan moet ik weer zaken aanpassen. Dat is aan jou. Wil je dat deze zaken er van tevoren uitkomen of op het moment dat je de presentatie aan het geven bent?
Ook kan het betekenen dat als het een nieuw project of onderwerp betreft, waar je nog niet helemaal in zit en je voor de eerste keer een presentatie geeft, je toch voor de eerste keer alle tekst uitschrijft. Dat is prima. Dan ga je daarna iedere stap of bouwsteen van je presentatie, vervangen door een paar woorden op een kaartje of op je slides en vervolgens hardop oefenen om het je eigen te maken.
Let erop, dat je in het proces van oefenen ook echt los gaat laten. En niet te vastgeklonken blijft aan de tekst. Anders blijf je weer te veel aan de kant van woord voor woord uit het hoofd leren met alle gevolgen van dien. (Bovendien is schrijftaal ook heel anders dan spreektaal. Dus, de vertaling dient plaats te vinden).
Mijn ervaring met loslaten:
Toen ik het voor eerst een presentatie hield voor een grote groep, wilde ik natuurlijk goed beslagen ten ijs komen als presentatie trainer. Ik had het ontwerp bedacht, de boodschap en had vervolgens de tekst helemaal uitgewerkt. Toen ging ik hardop oefenen en nam mezelf met video op. Ik ging terugkijken en het zag er niet uit!
Het klopte qua inhoud allemaal wel, maar het was te bedacht (lees: niet in eigen spreek taal). Het was alsof ik nog niet echt verbonden was met de inhoud. Alsof ik als spreker ergens was en de tekst ergens anders vandaan kwam, maar we waren nog niet bij elkaar gekomen. Er leek nog afstand te zitten, het was niet echt geïntegreerd. Daardoor kwam het niet over.
Ik ging vervolgens het proces van loslaten in. Ok, nu was het misschien niet perfect, er zaten wat foutjes in. Maar, het kwam wel 1000x beter over! En onderschat niet het effect van non-verbaal op het publiek of jouw verhaal overtuigend overkomt. Bovendien, voelde ik me zoveel meer mezelf.
Onderschat “het proces van loslaten” dus niet.
Kom je van de kant van meteen op segment oefenen in plaats van de tekst helemaal uitschrijven, dan dien je weer meer tijd te spenderen om wat meer grip te krijgen. Totdat je de juiste balans hebt, afhankelijk dus, van waar je vandaan komt.
Als je het gevoel hebt dat je lekker kunt spelen hardop met de inhoud, zonder de essentie te verliezen dan ben je er!
En natuurlijk heb je ook niet altijd veel tijd om voor te bereiden. Dan kunnen de tools voor “spontaneous speaking” goed werken. Maar, wil je een goede professionele indruk maken en minder zenuwen ervaren. Oefen hardop op segment niveau en stop pas als je de balans hebt!
Succes! Ik ben benieuwd naar jullie ervaringen.
Groeten,
Tip: ik oefen deel per deel hardop 3x en daarna laat ik het paar uur los. Dan pak ik het weer op en oefen weer 3x. Dit werkt erg goed voor mij. Dit is voor mijn de juiste balans.
Na 1 denk ik dit is crap, 2e keer gaat iets beter. 3e keer begint het ergens op te lijken.
Ondergewaardeerd: het brengt je zoveel. Minder zenuwen, hoge kwaliteit & overtuigingskracht.
Niet begrepen: op segment niveau de essentie leren overbrengen. Niet woord voor woord!